Autorem referatu: Pan mgr inż. Michał Wanic
Seminarium było poświęcone omówieniu zasady działania oraz zastosowań nowego typu urządzenia medycznego, służącego badaniu ruchu stawu skroniowo-żuchwowego. Aparat ten stanowi nowatorskie rozwiązanie, mające służyć diagnozowaniu nieprawidłowości podczas ruchu stawu. Jest to narzędzie, które może mieć istotne zastosowanie w ortodoncji, a także w wielu specjalnościach pokrewnych. Ponadto nieprawidłowy zgryz oraz patologie w budowie i ruchu żuchwy mogą wskazywać na istnienie schorzeń nie kojarzonych zwyczajowo z wadliwą pracą stawu skroniowo-żuchwowego.
Mgr Wanic należy do zespołu, który na Politechnice Rzeszowskiej w Katedrze Fizyki i Inżynierii Medycznej jest zaangażowany w badania nad rozwojem tego urządzenia oraz możliwością jego wykorzystania w medycynie. Na Seminarium przedstawione zostały najważniejsze elementy budowy, oraz zastosowania diagnostyczne omawianego urządzenia. Nakreślony został podział zadań wykonywanych przez pracowników Katedry zajmujących się tym zagadnieniem. Do zespołu badawczego należą: Prof. Cz. Jasiukiewicz (opis numeryczny obliczania zmian ruchu żuchwy), Mgr. W. Szaj (wspomaganie wiedzą z zakresu elektroniki) oraz Mgr M. Wanic (programowanie urządzenia).
Podczas referatu przedstawiono zasadnicze elementy urządzenia. Składa się ono z zespołu nakładek ortodontycznych do których przyłączone są miniaturowe czujniki inercyjne. Za ich pomocą ruch żuchwy względem zębów górnych oraz rozkład nacisku w obrębie szczęki jest wykrywany oraz zamieniany na sygnał elektryczny. Sygnał ten może być następnie poddany analizie i przedstawiony w formie wykresu ruchów żuchwy. Co więcej, projektowany aparat ma mieć możliwość bezprzewodowego przesyłania informacji, co jest istotne pod kątem dostępności danych, zebranych w trakcie pracy urządzenia.
Do najważniejszych nieprawidłowości działania stawu skroniowo-żuchwowego należą zaburzenia płynności jego ruchu, takie jak blokowanie, przeskoki, ból w obrębie stawu. Wśród przyczyn można wymienić wadę zgryzu, braki zębowe, nawyki żywieniowe czy ścieranie zębów. Istnieją też nieswoiste objawy, takie jak migreny, bóle karku, okolic gałek ocznych lub uszu, które również mogą towarzyszyć nieprawidłowościom w funkcjonowaniu stawu. Leczenie może obejmować działania z zakresu fizjoterapii, farmakologii, a także chirurgii. Podczas Seminarium mgr Wanic omówił główne elementy budowy stawu skroniowo-żuchwowego oraz ich rolę podczas pracy żuchwy. Przeanalizował rodzaje i etapy ruchu stawu. Następnie wskazał korzyści badania z wykorzystaniem nowego urządzenia. Do zalet tych należą: możliwość powtarzalności pomiarów, prosta budowa umożliwiająca szybkie zakładanie i wygodne użytkowanie, oraz niska cena w porównaniu z nieporęcznymi aparatami działającymi na bazie zewnętrznych prętów mocowanych do głowy pacjenta.
Metoda zainicjowana przez Ayhama Mohsina do wykrywania patologii stawu skroniowo-żuchwowego została przetestowana na PRz na artykulatorze, stanowiącym mechaniczny model imitujący ruch żuchwy. Obecnie prace polegają na zaprojektowaniu układów w technologii MEMS, zawierających akcelerometr, żyroskop i magnetometr. Będą one wykorzystane do badania ruchów względnych w trzech osiach. Zgodnie z projektem, nakładki mają być umieszczane na szczęce i żuchwie. Działanie aparatu polega m.in. na określeniu osi obrotu i charakterystycznych zmianach tej osi w miarę ruchu stawu.
Kolejnym zagadnieniem analizowanym w ramach projektu jest opracowanie programu komputerowego oraz aparatury do przesyłania danych. Istotne są tu niewielkie rozmiary stosowanych obecnie procesorów, które pozwalają na ich ukrycie tuż za zębami pacjenta. Dodatkowo atutem byłaby możliwość indukcyjnego zasilania takiego urządzenia, co jest szczególnie użyteczne w kontekście sterylizacji układu. Dotychczasowe badania wskazują na dużą użyteczność aparatu i jego możliwości wykorzystania w zakresie profilaktyki i diagnozowania nieprawidłowości pracy stawu skroniowo-żuchwowego. W perspektywie planowane jest przeprowadzenie testów na pacjentach z wykorzystaniem nowego urządzenia oraz jego komercjalizacja.
